Innovatie Circulair verplicht met hulp - Ambachtsezoom

Bedrijvenpark met circulair DNA

Ambachtsezoom Hendrik-Ido-Ambacht

Steeds vaker extreem weer door klimaatverandering, grondstoffen die schaarser en schaarser worden en natuur die als maar verder verschraalt. We moeten anders gaan denken over hoe we omgaan met de wereld om ons heen. Die overtuiging lag ten grondslag aan de ambities van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht bij de plannen voor een nieuw bedrijventerrein langs de A16. Ambachtsezoom moest duurzaam en zo circulair mogelijk worden. Geïnspireerd door een werkbezoek aan Park2020 in Hoofddorp, legde het gemeentebestuur de lat hoog. 

Aanpak

Op basis van de ambities van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht ontwierp OD205 het stedenbouwkundig plan dat het fundament legde voor de circulaire ambities en doelen van het bedrijvenpark: zo min mogelijk verharding en verkeersbewegingen, ruimte bieden voor natuur en innovatie, flexibele kavelgroottes en duurzame materialen. Ambachtsezoom moest niet alleen een werklandschap worden, maar ook hoge verblijfskwaliteit bieden. Een gezonde werkomgeving voor de mensen die op Ambachtsezoom werken en een gezonde leefomgeving voor de planten en dieren die er leven.

Met het onderliggende polderlandschap als basis en rekening houdend met de bodemsamenstelling, is voor Bedrijvenpark Ambachtsezoom een ruimtelijk model ontworpen dat dit in zich heeftDe inrichting van het gebied met veel water en groen is aantrekkelijk voor verschillende dieren, planten en mensen. Het is een inspirerende, gezonde en prettige omgeving om te werken en te ontspannen. 

Circulair bouwen is voor veel ondernemers nieuw. Daarom werd tijdens het hele traject gezorgd voor intensieve begeleiding door een expert op het gebied van circulariteit.  

Werklandschappen van de Toekomst

Thema's

Meer weten over deze innovatie of heb je vragen?

Neem vrijblijvend contact op met de contactpersoon van dit project.

Neem contact op
biodiversiteit Biodiversiteit

De ruggengraat van het bedrijvenpark is de Middentocht, een 500 meter lange waterpartij als toevluchtsoord voor (beschermde) planten en diersoorten, dat de relatie aangaat met de ecologische structuren rondom het gebied. Er zijn bewust twee soorten oevers gecreëerd, een meer steile kant met ook onder water ruimte voor flora en fauna en een meer flauwe kant met wisselend waterpeil voor meer biodiversiteit. 

Er worden in totaal 350 bomen gepland. In vier boomkamers tussen het bedrijventerrein en de woonwijk een mix van diverse boomsoorten aangevuld met heesters zoals meidoorn, vuurdoorn en kornoelje aantrekkelijk voor vogels, insecten en vlinders. En met een grasbloemenmengsel geschikt voor onder bomen. 

De ambitie is dat de groene in richting van de openbare ruimte overgaat in inrichting van de eigen kavels. Voor de ondernemers is hiervoor een Inspiratiegids Klimaat en biodiversiteit ontwikkeld. 

Een deel van de bouwrijpe grond blijft een aantal jaren onaangeroerd – oases voor insecten en vogels, die hun voordeel doen met de nieuwe natuur die hier spontaan is komen ‘aanwaaien’. 

Er zijn lichtmasten met gerecyclede palen geplaatst die in de vormgeving en met amberkleurige dimbare Ledverlichting rekeninghouden met de lokale ecologie. 

circulair Circulair

Alle materialen en producten op het bedrijvenpark – voor de openbare ruimte, de kavelinrichting en de bedrijfsbebouwing – worden geregistreerd in een materialenpaspoort. Dat maakt het mogelijk om de materialen in de toekomst opnieuw te gebruiken.  

Het gebruik van toxische materialen wordt vermeden door de Cradle to Cradle Banned Chemicals List te volgen. Zo wordt bijvoorbeeld geen pvc gebruikt, maar ppe. Bestrating, beplanting en inrichtingselementen worden zoveel mogelijk lokaal geproduceerd en hebben waar mogelijk een Cradle-to-Cradle certificering. 

De stoeptegels op Bedrijvenpark Ambachtsezoom zijn biobased. Voor de productie is circa 50% minder beton nodig. Dat maakt de tegels 57% minder milieubelastend dan reguliere betonstraatstenen. De halfverharde wandelpaden bestaan uit Olivijn Split, dat CO2 opvangt. Vanwege de hoge belasting van de wegen door het vrachtverkeer, kregen rijloper en fietspad op Ambachtsezoom lage temperatuur asfalt. Dit bestaat voor 60% uit gerecycled asfalt, zonder in te boeten aan sterkte of kwaliteit. Vergeleken met regulier asfalt bespaart dat 30% energie en 30% CO2.  

Voor het Beleefplein is een bank ontworpen met een basis van circulair beton en een zitting, samengesteld uit resthout van de productie van de leverancier van straatmeubilair  Streetlife. Langs de paden staan ook diverse banken met gerecycled hout (oude meerpalen). Overige inrichtingselementen zijn bijvoorbeeld de entreezuilen en bewegwijzering in Corten staal met uitwisselbare en herbruikbare naambordjes.

Verdere circulaire voorbeelden op het terrein zijn hergebruikte 30×30 stoeptegels en gerecyclede palen van de lichtmasten. Bij de fiets-en voetgangersbrug over de Midentocht is gekozen voor lichte materialen met een lage CO2-emissie tijdens de productie én een hele lange levensduur. Het brugdek is gemaakt van vezel versterkt composiet, met een gepatenteerde technologie die zorgt dat het brugdek zwaar te belasten is. De constructie bevat geen interne verlijmingen of boutverbindingen. Het brugdek is praktisch onderhoudsvrij, afgezien van een keertje schoonmaken en het tijdig bijwerken van de slijtlaag. Ook de leuningen, gemaakt van cortensstaal en thermisch verzinkt staal, zijn onderhoudsvrij. Dat betekent dat er vrijwel geen extra belasting voor het milieu is als de brug eenmaal in gebruik is genomen. De brug kan in zijn geheel of in delen worden hergebruikt als zijn dienst op Ambachtsezoom erop zit, en dus zonder verlies van kostbare grondstoffen een tweede leven krijgen.

De straatnamen in het circulaire bedrijvenpark Ambachtsezoom verwijzen naar de duurzame elementen in het gebied. In het handboek Circulariteit & Beeld staan kwaliteitseisen en suggesties vermeld.

Het vlonderpad langs de natuurlijke oever dat wandelaars dichter bij het water brengt, is van hergebruikt hout.  

educatie Educatie

De aanwezige informatiebordjes die verspreid staan over het hele bedrijvenpark, vertellen het circulariteitsverhaal van Ambachtsezoom. 

De straatnamen in het circulaire bedrijvenpark Ambachtsezoom verwijzen naar de duurzame elementen in het gebied.  

Scholen bezoeken het terrein om hun leerlingen te onderwijzen over natuur 

energie Energie

Diverse bedrijven werken samen aan het oprichten van een energiecorporatie.

fiets Fietsen

De circulaire brug sluit aan op een fietspad en een wandelpad dat rondom het water van de Middentocht loopt . Voor het fietspad is gekozen voor lage temperatuur asfalt. Lage temperatuur asfalt is een mengsel dat 60% gerecycled asfalt bevat. Ten opzichte van regulier asfalt bespaar je 30% energie en 30% CO2. Na gebruik is het asfalt weer te recyclen tot nieuw lage temperatuur asfalt. De materiaalsamenstelling is niet het meest duurzame, maar de levensduur is wel vele malen hoger.

ontmoeten Ontmoeten

Het Beleefplein biedt de vaste ‘bewoners’ van Ambachtsezoom een fijne plek om te wandelen of even te zitten tijdens de lunch. De beplanting die is gekozen voor het Beleefplein maakt het gebied elk seizoen van het jaar aantrekkelijk voor mens én dier.

bewegen1 Wandelen

Rondom het water van de Middentocht loopt een wandelpad van Olivijn split. Olivijn is een mineraal die CO2 vastlegt en geeft gedoseerd voedingstoffen af aan de grond. Olivijn neemt haar totale eigen gewicht aan CO2 op.

Het half verharde wandelpad langs de natuurlijke oever van de Middentocht wordt driemaal onderbroken door een vlonderpad, dat de wandelaar dichter bij het water brengt. Het vlonderpad wordt uitgevoerd met massieve houtcomposiet vlonderplanken. Dit zijn circulaire biobased planken die uitsluitend worden geproduceerd uit gerecyclede grondstoffen. Deze hebben de uitstraling van natuurlijk hout maar de levensduur en het onderhoudsgemak van kunststof.

water Water

Naast de centrale waterpartij Middentocht is het halfronde bedrijventerrein verder omringd door waterlopen die fungeren als wadi’s; natuurlijke buffers in droge en natte periodes.

Grastegels tussen rijbaan en groen zorgen voor natuurlijke overgangen en minder verharding

huis Wonen

Voor buurtbewoners is Ambachtsezoom inmiddels een geliefde plek geworden om hun hond uit te laten. 

Geleerde lessen

  • Om te borgen dat de circulariteitsprincipes ook in de realisatiefase overeind blijven, is in de planfase al nagedacht over sturingsinstrumenten voor deze fase. Dit zijn bijvoorbeeld het handboek Beeld en het handboek Circulariteit, die samen met het stedenbouwkundig ontwerp zijn opgesteld. Daarmee zijn concrete ‘meetlatten’ geformuleerd waar bouwplannen aan getoetst kunnen worden.
  • Het handboek Beeld maakt deel uit van het bestemmingplan van de gemeente en doet dienst als Beeldkwaliteitsplan. Het handboek Circulariteit, dat OD205 met ondersteuning van ZC Consulting maakten, is onderdeel van het koopcontract van een kavel op het bedrijventerrein. Beide handboeken zijn door de gemeenteraad vastgesteld en daarmee leidend bij de ontwikkeling op Bedrijvenpark Ambachtsezoom. Hiermee zijn de duurzaamheidsprincipes verankerd in het gemeentelijke beleid.
  • Hou desondanks in de realisatiefase ruimte voor flexibiliteit of voortschrijdend inzicht. Als blijkt dat het nóg beter kan, laat voorgeschreven eisen daar dan geen belemmering voor vormen. Ook blijken de woonwerktuinen in de markt helaas (nog) niet erg in trek te zijn. Daarom onderzoeken we nu mogelijkheden om daarop bij te sturen.
  • Ook nu de uitvoeringsfase van start is gegaan, wordt de vinger nauwgezet aan de pols gehouden voor het naleven van de duurzaamheidsambities. Als ontwerpers blijven we in opdracht van de gemeente betrokken bij de begeleiding van bouwinitiatieven. We denken mee over de opzet van het bouwplan en zijn betrokken bij de beoordeling van ingediende plannen. In beide fases gaan we graag het gesprek aan met de indieners van plannen, om ook hen te overtuigen van de noodzaak en vooral de haalbaarheid van de circulaire ambities in hun pand en op hun buitenruimte. Dat blijkt goed te werken. 
  • Ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid gaan heel snel. De gemeente erkent dit en biedt in overleg volop ruimte voor innovatie. Voor ondernemers is een financiële prikkel ingebouwd om meer te doen dan de minimale eisen: zij kunnen met extra duurzame maatregelen een korting tot 10% op de grondprijs verdienen.
  • Een leerpunt betreft subsidies en kortingen is dat belanghebbenden, voornamelijk ondernemers en pandeigenaren, hier niet van op de hoogte zijn. Bijvoorbeeld de Rijksinvesteringsaftrek MIA\VAMIL wordt nog weinig benut voor de aanleg van groen en waterberging. Hierover moet worden gecommuniceerd over of zelfs geholpen bij het aanvragen.
  • Om de duurzaamheid en leefbaarheid te borgen worden door de gemeente om de vijf jaar metingen gedaan op het terrein, bijvoorbeeld op het gebied van luchtkwaliteit.
  • Inmiddels is gebleken dat, door de diverse natuurinclusieve ingrepen, de biodiversiteit van het bedrijventerrein al hoger is dan toen het nog een polder was.
  • Nieuwbouw vormde bij de ontwikkeling van Ambachtsezoom een succesfactor, omdat de gemeente geen rekening hoefde te houden met bestaande factoren, zoals een stratenpatroon.

Samenwerkingsvormen

  • Op het bedrijventerrein is een organisatie voor parkmanagement actief waarin ondernemers zich inzetten voor verdere verduurzaming. De parkmanagementorganisatie van Ambachtsezoom is de spil van de lokale marktplaats waar bedrijven materialen en producten met elkaar uitwisselen. 
  • Alle gebouwen die inmiddels op Ambachtsezoom zijn verrezen, voldoen aan de eisen en richtlijnen uit het handboek Circulariteit 
  • Waar nieuwe ondernemers aanvankelijk nog vraagtekens plaatsten bij het ontbreken van een gasaansluiting, zijn ze er nu blij mee. Diverse bedrijven werken intussen samen aan het oprichten van een energiecorporatie. 

Deze innovatie is mogelijk gemaakt door:

Zoek meer innovaties op thema

Deel deze pagina