4. Planvorming en ontwerp

Je hebt alle informatie verzameld. Je weet wat de huidige situatie is, waar de knelpunten liggen en wat de gezamenlijke ambities zijn. Nu is het tijd voor de volgende stap: het opstellen van een plan & ontwerp. Een duidelijk plan en ontwerp zijn belangrijk om voor iedereen duidelijk te krijgen hoe het resultaat eruit gaat zien en of de ideeën haalbaar zijn. Lees hier meer over de totstandkoming van een goed ontwerp. 

Hoe kom je tot een gedragen plan?

Voordat je begint met ontwerpen, maak je een plan van aanpak. Hierin staat bijvoorbeeld praktische informatie over planningen, wie wanneer betrokken is bij het ontwerp en eisen voor het ontwerp. Door deze van tevoren goed af te spreken met alle betrokkenen weet iedereen wat er gaat gebeuren op het bedrijventerrein.  

  • Stem planningen op elkaar af – De vele partijen en eigendommen op een bedrijventerrein hebben ieder hun eigen planning en levenscyclus. Bestaande panden hebben een levensduur van gemiddeld 30 tot 50 jaar. Binnen deze jaren wordt iedere twee tot vier jaar klein onderhoud uitgevoerd en worden kleine gebreken hersteld. Tijdens deze kleinschalige ingrepen kunnen al waardevolle stappen gezet worden in de richting van de doelen, zoals vergroenen. Iedere zeven tot vijftien jaar wordt een pand of perceel grootschalig gerenoveerd. Tijdens deze renovaties kunnen grote stappen gezet worden richting het behalen van de doelen, zoals het loskoppelen van hemelwaterafvoeren. Door het versnellen of vertragen van het proces kunnen koppelingen gemaakt worden en planningen op elkaar worden afgestemd. Hiermee verlaagt het aantal investeringsmomenten. 
  • Participatie & communicatie – Stem van tevoren goed af hoe alle partijen betrokken worden op het bedrijventerrein bij de planning en het ontwerp. Zo weet iedereen wat ze kunnen verwachten in deze fase en voorkom je misverstanden.  

Aandachtspunten bij opstellen plan

Lift mee op geplande werkzaamheden

Wat gebeurt er al op of rond het bedrijventerrein? Inventariseer alle lopende en aankomende projecten die op de planning staan binnen het bedrijventerrein en speel daarop in. Haak aan op deze werkzaamheden door toekomstbestendige maatregelen te koppelen daar waar mogelijk en effectief.

Doorkijk naar grotere projecten

Met een gerichte visie komt vaak het inzicht dat je ook grotere ingrepen wil doen. Denk aan de aanleg van een lunchroute, een integraal hemelwatersysteem of een groenstructuur. Deze grotere ingrepen kun je het beste als projecten organiseren, plannen en financieren.

Energie kan vanuit ondernemers ontstaan, regie uiteindelijk vaak overgepakt door overheden

De energie vanuit ondernemers om te starten met klimaatadaptatie is noodzakelijk voor het succesvol klimaatbestendig inrichten van bedrijventerreinen. Als er energie is, wordt de regie voor de totale opgave uiteindelijk veelal door overheden overgenomen. Zij hebben namelijk het overzicht van wat vanuit gemeentelijk beleid en werkzaamheden kan en hebben contacten met overige relevante stakeholders.

Stel een wensenlijst op

Niet alle maatregelen zijn direct haalbaar of realistisch. Noteer de projecten waar nog geen financiering of ruimte voor is. Deze wensen kunnen alsnog verwezenlijkt worden als er budget gevonden wordt.

Hoe kom je tot een gedragen ontwerp?

De nulmeting, gesprekken met betrokken partijen en de ambities vormen de basis voor een gedragen ontwerp. Het ontwerp is zo een eerste stap om alle belangen, behoefte en ambities te visualiseren. Zo kan iedereen duidelijk zien welke maatregelen waar komen. Om te zorgen dat het ontwerp goed uitgevoerd kan worden, is het belangrijk om alle processen in en rond het bedrijventerrein te benutten. Hieronder enkele voorbeelden:  

  • Visualiseer het ontwerp – Maak inspirerende schetsen, tekeningen, maquettes, collages of plattegronden en stem deze goed af met stakeholders. Zo wordt het een gezamenlijke visie, waardoor stakeholders naast enthousiast ook het eigenaarschap voelen en gemotiveerd aan de slag gaan met toekomstbestendige maatregelen.

  • Haal inspiratie uit bestaande handreikingen en voorbeelden – Een aantal provincies hebben al een handige overzichten gemaakt van maatregelen: de handreiking voor duurzame bestaande gebouwen en bedrijventerreinen (provincie Overijssel), platform klimaatadaptatie (provincie Noord-Brabant) en de website bouwadaptief (provincie Zuid-Holland). En check de innovatiedatabase van Werklandschappen van de toekomst. 

Aandachtspunten bij het creëren van een ontwerp

Koppel maatregelen

Koppel kansen en maatregelen aan elkaar. Gebruik bijvoorbeeld reguliere onderhoudsmomenten om ook maatregelen voor biodiversiteit, groen, klimaatadaptie, mobiliteit of andere themas op te pakken. Of combineer maatregelen met andere duurzaamheidsingrepen die op de planning staan. Worden er bijvoorbeeld zonnepanelen aangelegd op het dak? Check dan ook meteen of het mogelijk is het dak te vergroenen. Zo is de impact en het rendement van de zonnepanelen groter.

Maatregelen op openbaar én privaat terrein

Voor het toekomstbestendig maken van bedrijventerreinen zijn maatregelen op openbaar én op privaat terrein nodig. Dat vraagt om inzet van zowel gemeente als ondernemers en pandeigenaren. Gebruik daarom de gesprekken en afstemming in de ontwerpfase om ook (mede-)ondernemers aan te haken. Bijvoorbeeld het vervangen van asfalt is een mooie kans om grastegels aan te leggen, eventueel ook op privaat terrein.

Haalbaarheid & beheer

Let in de planning- en ontwerpfase al op budgetten en beheer. Weet van tevoren hoeveel je te besteden hebt en zorg ervoor dat de maatregelen goed te onderhouden zijn. Ga je bijvoorbeeld extra groen of een wadi aanleggen, check dan van tevoren al hoe deze onderhouden worden en hoeveel budget daarvoor nodig is. Alleen zo blijft het ontwerp ook op de lange termijn mooi en goed functioneren. 

Klaar voor de volgende processtap?

5. Realisatie en voortgang

Het ontwerp is af, de handtekeningen staan onder het plan en alle partijen zijn aan boord. De uitvoering kan beginnen. Maar hoe richt je het proces van de realisatie in en wat zijn aandachtspunten?